«Pradali radzimu za kaŭbasu!» — u Minsku pakazali maładziečanski śpiektakl «Čas sekand-chend»
Minski abłasny dramatyčny teatr z Maładziečna pakazaŭ u Minsku «Čas sekand-chend» pavodle Śviatłany Aleksijevič. Pra ŭražańni ad śpiektakla dla «Našaj Nivy» napisaŭ krytyk Alaksiej Strelnikaŭ.
Śpiektakl «Čas sekand-chend» źjaviŭsia ŭ Maładziečnie šyroka anansavaŭsia ŭ ŚMI pierad premjeraj viasnoj 2018 hodu, ale postfaktum vodhukaŭ nie źjaviłasia. Chiba takimi možna ličyć vyniki apytańnia pablika Minskaha abłasnoha teatra ŭ VK, tam za jaho prahałasavała 7 čałaviek z 35, što jość davoli vysokim vynikam.
Valer Anisienka admysłova abraŭ hety śpiektakl dla minskich hastrolaŭ teatra, u nas była mahčymaść pahladzieć, jak u Biełarusi staviać śpiektakli pa knihach, jakija the Guardian pryznaje ŭ trojcy najlepšych za XXI stahodździe. Tradycyja pastanovak pavodle Aleksijevič jašče tolki farmirujecca, ale na dakumientalnyja śpiektakli jość stały popyt.
Vielmi redka pabačyš cikavuju formu dla dakumientalnaha śpiektakla. Jak praviła heta tym ci inšym čynam zrežysiravanyja manałohi, časam z hrupavymi charavymi ŭstaŭkami, časam z muzykaj, časam ź videa. Mienčuki mohuć pabačyć hety farmat śpiektaklaŭ u prajektach Łabaratoryi sacyjalnaha teatra, jak nie dziŭna, mnie bačycca vielmi cikavym paraŭnać dva takija roznyja śpiektakli, jak, skažam, «Rodnyja ludzi?» i «Čas sekand-chend».
Fota z sacsietak teatra
«Čas sekand-chend» Minskaha abłasnoha teatra pačynajecca z taho, što akciory pad chroniku paradaŭ 30-ch hadoŭ maršyrujuć i robiać płastyčnyja fihury, a skančvajecca aŭtarskaj pieśniaj, dzie jany choram śpiavajuć pra toje, što nie chočuć być «sekand-chend». Za paŭtary hadziny my słuchajem šerah praniźlivych manałohaŭ, ale niejkaja skraznaja linija ŭ śpiektakli chiba tolki abaznačana. Isnuje piersanaž, jaki čytaje repliki «ad aŭtara», ale vykanaŭca, naprykład, razam z astatnimi śpiavaje savieckija pieśni, i jaje repliki byccam takija ž, jak i astatnija.
Akcent u śpiektakli zrobleny nie na kankretnych hierojaŭ, a na ŭmoŭnaj supolnaści. Supolnych scen, dzie repliki padajucca z chutkaściu kulamiotnaj čarhi. Praz heta źnikaje kankretny čałaviek, ale ŭźnikaje efiekt natoŭpu. Jakoj by cikavaj ci daścipnaj dumka ni była, ale ŭ natoŭpie jana źlivajecca ŭ ahulny huł. I hety huł hučyć vielmi tryvožna.
Vielmi ciažka vymiarać bałans raspoviedaŭ pra ahulnuju historyju, sa sceny hučać historyi pra dziacinstva ŭ łahiery razam sa złasłoŭjami ŭ adras Harbačova. Ahułam, u hetym składanaść dla sceničnaj pieradačy prozy Aleksijevič. U knizie historyi mohuć być raŭnapraŭnymi, a ŭ teatry niejki manałoh moža vyhladać bolš pierakanaŭčym za košt bolš vyraznaj ihry artystaŭ, i voś my ŭžo majem pierakos. Ci zadumvaŭsia jon režysioram? Ci heta niejkaja ideja, što łunaje ŭ pavietry.
Praz šmatlikija repliki, jakija my čujem sa sceny, paŭstaje supolny vobraz kryŭdy ad stračanaj krainy. U śpiektakli padkreślivajecca, što repliki ahučvajuć nie tolki biełarusy, a, naprykład, žychary Irkucka, ale sa sceny niama chałodnaj addalenaści da piersanažaŭ. Naadvarot, adčuvajecca emacyjnaja zaanhažavanaść.
Cikava, jakim čynam zrobleny mantaž z punktu hledžańnia emacyjnych pierapadaŭ. Voś akcior vykazvaje iznoŭ niejkuju ŭmoŭna kryŭdlivuju repliku, a tut jaho spyniaje partnior i raptam hučyć hitara, i voś užo ŭsie razam śpiavajuć «Kak zdorovo, čto vsie my zdieś siehodnia sobraliś…» I chviliny, pakul hučyć pieśnia, raptam niama kaho pieraŭpeŭnivać, usie razam, usio dobra, sapraŭdy ŭźnikaje efiekt nastalhičnaha viartańnia ŭ SSSR.
Hetaha adčuvańnia časta niama padčas manałohaŭ. Časam, jak siadziš u zali, uźnikaje adčuvańnie, byccam mienavita ty vinavaty ŭ tym, što hetyja ludzi na scenie stracili radzimu. Vialikuju, savieckuju, jakoj možna było b hanarycca. «Pradali radzimu za kaŭbasu!» — hučyć sa sceny.
Cikava nazirać, jak heta robicca akciorski, kali repliki pramaŭlajucca ź mikrapaŭzami, i takim čynam uźnikaje efiekt značnaści vykazvańnia, niezaležna ad taho, nakolki jano sapraŭdy značnaje. Na žal, pryjomaŭ nie tak šmat, i praź niejki čas pačynaješ ad jaho stamlacca… Nazirać za ahonijaj čyrvonaha čałavieka ciažka, navat kali nastrojeny adčuvać da jaho spahadu.
Adrazu paśla śpiektakla hladzielnaja zała padzialiłasia na bolš stałuju pałovu, jakaja abmiarkoŭvała časy Mašerava, i bolš małodšuju, jakaja rabiła sełfi na fonie buržuaznych interjeraŭ Teatra junaha hledača.
