Як выглядаюць адселеныя тэрыторыі праз 38 гадоў пасля аварыі на ЧАЭС ФОТЫ
У 2018 годзе беларускую зону адчужэння пасля выбуху на Чарнобыльскай АЭС зрабілі адкрытай для наведвання ў складзе экскурсійных груп. Туры праводзяць па некалькіх спланаваных маршрутах. У адным з такіх тураў па знакавых месцах Брагінскага раёна 20 красавіка пабывалі журналісты баранавіцкага выдання BAR24.
Самыя забруджаныя ў Беларусі — тры раёны Гомельскай вобласці: Брагінскі, Нараўлянскі і Хойніцкі. Гэта тэрыторыя плошчай больш за 216 000 гектараў, на якой да аварыі ў 96 населеных пунктах жыло больш за 22 000 чалавек, стала беларускай зонай адчужэння. На пакінутых людзьмі землях 18 ліпеня 1988 года быў арганізаваны Палескі дзяржаўны радыяцыйна-экалагічны запаведнік.
Кароткі век «Горада сонца»
Першым прыпынкам у падарожжы па беларускай зоне адчужэння стаў пасёлак гарадскога тыпу Сонечны. Сам пасёлак Сонечны — буйны населены пункт на тэрыторыі Палескага радыяцыйна-экалагічнага запаведніка, які пачалі будаваць у канцы 1970-х гадоў.
Сонечны быў эксперыментальным і амбіцыйным праектам для свайго часу. Ён ствараўся для работнікаў буйнога жывёлагадоўчага комплексу, які ўзвялі пасля абвяшчэння ўсесаюзнай ударнай камсамольскай будоўлі ў Гомельскай вобласці.
Адсюль і маштабы пасёлка: некалькі шматпавярховак, крамы, дзіцячы сад, школа, клуб. А яшчэ велізарны гандлёвы цэнтр — аб'ект, падобных на які ў той час не было нават у буйных гарадах.
Па словах арганізатараў экскурсіі, у Сонечны запрашалі найлепшых работнікаў і спецыялістаў з усяго наваколля. Ключы ад кватэр уручалі нават маладым спецыялістам-халасцякам.
На жаль, жыццё «Горада сонца», як яго называлі мясцовыя жыхары, было вельмі кароткім — тры гады з моманту ўвядзення ў эксплуатацыю. З-за аварыі на ЧАЭС больш за 1200 чалавек, якія жылі ў пасёлку, спешна вывезлі.
Сёння Сонечны — месца, у якім час нібыта спыніўся. У вокнах некалі элітных шматпавярховак выбітыя шыбы. Дахі, сцены і лесвіцы збудаванняў абсыпаюцца. Прырода вяртае свае ўладанні, бязлітасна «пажыраючы» кожную пабудову пасёлка.
Блукаючы па Сонечным, журналісты бачылі, як проста каля аднаго са шматпавярховікаў пранеслася казуля. А за дрэвамі раз-пораз мільгалі зайцы. Цішыню ў ціхім закінутым пасёлку парушалі толькі спевы птушак. Нязвыкла гучныя.
Непаўторная атмасфера закінутай вёскі
Другі прыпынак зрабілі ў невялікай вёсцы Жэрднае, якая згубілася сярод лясоў і балот. Старыя і пахіленыя хаты вёскі, так раптоўна пакінутыя людзьмі, нібы заглыбіліся ў доўгі сон.
Да аварыі на ЧАЭС насельніцтва Жэрднага складала 153 чалавекі. Усіх іх адсялілі на бяспечныя тэрыторыі 3 чэрвеня 1986 года.
Стан большай часткі хат Жэрднага вельмі кепскі. Склалася ўражанне, што над імі папрацаваў не толькі час, але і марадзёры.
Аднак некалькі хат у вёсцы захавалася даволі добра. Нават шыбы ў вокнах аказаліся цэлыя, не кажучы ўжо пра падлогі і печы. У старэнькіх хатах можна сустрэць мноства самых розных прадметаў побыту, кніг, фатаграфій і кухоннага начыння.
Старыя кінутыя дамы, пакрытыя плюшчом, ліхтарныя слупы і неверагодна высокія дрэвы ствараюць унікальную атмасферу, якую наўрад ці можна адчуць у любой іншай старой беларускай вёсцы.
Школа, якая застыла ў часе
Трэцім і заключным прыпынкам у маршруце па запаведніку стала вёска Выграбная Слабада. У ёй на момант высялення жылі 362 чалавекі. У вёсцы добра захаваліся будынкі катэджаў і жылых дамоў. На тэрыторыі ёсць крама. Але самым прыцягальным аб'ектам для турыстаў, безумоўна, можна назваць будынак мясцовай школы.
Час аказаўся да яго бязлітасным: у некаторых месцах абваліліся сцены, дах і цэлы лесвічны пралёт. Унутры будынка ўсё выглядае старым і небяспечным. Але складана ўтрымацца і не прайсціся па школьных кабінетах.
На пакрытых мохам і цвіллю партах да гэтага часу ляжаць пакінутыя вучнямі школьныя прыналежнасці: слайды, лічыльнікі, падручнікі, табліцы.
Добра захаваная спартыўная зала робіць жудаснае ўражанне. У цэнтры залы самотна стаіць стары гімнастычны казёл. Недалёка ад яго павольна калыхаецца счарнелы ад часу і ўмоў надвор'я спартыўны канат. І ўсё гэта суправаджаецца гучным манатонным гукам кропляў са столі, якія разбіваюцца аб драўляную падлогу.
«Адчуваеш сябе героем фільма пра постапакаліпсіс»
На завяршэнне тура журналісты вырашылі залезці на 38-метровую назіральную вышку ў Выграбной Слабадзе, з якой, хоць і на вялікай адлегласці, можна ўбачыць Чарнобыльскую атамную электрастанцыю. У прыватнасці, сумна вядомы чацвёрты рэактар ЧАЭС, цалкам закрыты ахоўным купалам.
Паездка ў зону адчужэння пакінула моцныя ўражанні, якія складана апісаць словамі. З аднаго боку, закінутыя пасёлкі і вёскі, над якімі пануе прырода, выглядаюць вельмі эфектна. Гуляючы па вуліцах і заходзячы ў будынкі, дзе калісьці бурліла жыццё, адчуваеш сябе героем фільма пра постапакаліпсіс.
Але, з іншага боку, усведамленне, што ўсё гэта запусценне выклікана жахлівай катастрофай, якая адбылася з-за банальнай чалавечай халатнасці, выклікае страх. І непакой за тое, што падобнае можа паўтарыцца.
Чытайце таксама:
Сёння дзень, які беларусам нельга, ні ў якім разе нельга забываць
Забруджаная спадчына Беларусі. Ці можна яе ўбачыць і наколькі гэта бяспечна?
Пасля аварыі на ЧАЭС кіраўнікоў БССР хацелі судзіць, а абараняў іх Лукашэнка
