«Kredyty ŭ abmien na pacałunki zakončylisia». Ci nadoŭha ŭ Łukašenki chopić hrošaj?
«Naša Niva» paprasiła ekśpiertaŭ sprahnazavać, jak nasille i biezzakońnie paŭpłyvajuć na ekanomiku i ci mohuć u biudžecie skončycca hrošy.
Fota Nadziei Bužan.
«Rasija stanovicca biezalternatyŭnym kredytoram»
Palityčny kryzis paśla vybaraŭ na ekanomicy jašče nie paśpieŭ adbicca: padobnyja rečy dziejničajuć nie imhnienna. Prablemy, jakija my bačym zaraz, uźnikli pad upłyvam inšych faktaraŭ — adsutnaść pastavak nafty, pandemija karanavirusa, chraničnyja prablemy.
«Da čaho pryviali palityčnyja padziei? Da niepryznańnia režymu bolšaściu raźvitych ekanamična krain. Heta aznačaje, što pazyčać hrošy ŭ mižnarodnych finansavych arhanizacyj my bolš nie zmožam. Niahledziačy na toje, što apošnija hady ŭ nas nijak nie składaŭsia dyjałoh z MVF, vydavalisia infrastrukturnyja kredyty takimi arhanizacyjami, jak Suśvietny bank ci Jeŭrapiejski bank rekanstrukcyi i raźvićcia, — tłumačyć staršy analityk «Alpary Jeŭrazija» Vadzim Josub. —
My nie zmožam pryciahvać srodki na zachodnich rynkach. Tearetyčna navat kali ŭdasca takoje arhanizavać, heta budzie praźmierna doraha — brać pad staŭku 10% u valucie naŭrad ci maje sens».
Što da abiacanych Rasijaj $1,5 młrd, to hetyja srodki pojduć na toje, kab pahašać daŭhi pierad rasijskimi kampanijami, bankami ci Minfinam. Pakul ni na što inšaje tam hrošaj nie vydajuć.
Čym treba handlavać, kab atrymać novy kredyt ad Pucina, składana ŭhadać.
«Hrošy ŭ abmien na pacałunki, zdajecca, užo zakončylisia. Adzinaje, što zastałosia pradać, — heta suvierenitet.
Ci pačnie režym handlavać suvierenitetam, ja prahnazavać nie vaźmusia. A biez hetaha surjoznyja padarunki naŭrad ci buduć. Maksimum — padtrymka na refinansavańnie svaich ža daŭhoŭ. I navat za heta pryjdziecca niečym płacić. Nasamreč my navat nie viedajem, što za ŭžo abiacanyja $1,5 młrd vinien Maskvie Łukašenka», — razvažaje ekśpiert.
Štohod na pahašeńnie doŭhu — asnoŭnaj sumy i pracentaŭ — Biełarusi patrebna $3,5 młrd. Zołatavalutnych reziervaŭ pa stanie na kastryčnik — kala $7,3 młrd.
Ad jeŭrapiejskich hrošaj Biełaruś, treba skazać, istotna nie zaležyć. Pad 70% našaha dziaržaŭnaha źniešniaha doŭhu — heta doŭh pierad Rasijaj, Jeŭrazijskim sajuzam i Kitajem.
«Admova Zachadu ŭ kredytach — heta nie vielmi pryjemna, ale faktyčna tolki abvastraje pytańnie, ci mahčyma budzie pierakredytavacca ŭ Rasii. I heta budzie pavialičvać daŭhavuju zaležnaść ad jaje. Pieramoŭnyja pazicyi Rasii pa hetym pytańni adnaznačna ŭzrastajuć vielmi istotna, bo jana stanovicca biezalternatyŭnym kredytoram», — zaŭvažaje ekanamist Dźmitryj Kruk.
«Zarobki siłavikoŭ — apošniaje, na čym budzie ekanomić režym»
Reakcyjaj na nasille i biezzakońnie staŭ masavy sychod ajcišnikaŭ. Viadoma, što ŭžo 1200 śpiecyjalistaŭ źjechała va Ukrainu, 800 — u Polšču.
«IT-siektar — heta kala $1,5—2 młrd valuty, jakuju jany pryciahvali ŭ hod u krainu, — kaža Vadzim Josub. — Heta nie tyja hrošy, bieź jakich zaŭtra ekanomika abvalicca. Ale IT — adzinaja halina ŭ ekanomicy, jakaja dynamična raźvivałasia. I kali b jana rasła tymi ž tempami, možna było b čakać na praciahu niekalkich hadoŭ našmat bolšaj addačy ŭ maštabach krainy. Ciapier staŭku na IT-siektar rabić nielha, zastajecca rabić staŭku na vytvorčaść kardonu», — iranizuje Vadzim Josub.
Biudžetu ŭ ciapierašnich umovach daviadziecca ŭcisnucca. Užo idzie niedabor pa padatkach, naprykład, pa padatku na prybytak. U Rasii praciahvajecca padatkovy manieŭr, značyć, i ŭ nastupnym hodzie pastupleńni ŭ biudžet za košt hetaha artykułu buduć mienšymi. Biełaruski palityčny kryzis budzie nakładacca na ahulnasuśvietny, zaviazany z pandemijaj, jaki i tak pryvodzić da skaračeńnia zamiežnaha handlu.
«Biezumoŭna, biudžetu pryjdziecca na niečym ekanomić. Zarobki siłavikoŭ — apošniaje, na čym budzie ekanomić režym. U pieršuju čarhu, pačnuć abrazać sacyjalnyja raschody ŭsim astatnim», — miarkuje analityk.
«Finansavyja stresy mohuć abvastrycca ŭ luby momant»
U kancy žniŭnia — pačatku vieraśnia na valutnym rynku nazirałasia mocnaje napružańnie. I pytańnie, nakolki ŭ režymu chopić hrošaj (u sensie reziervaŭ Nacbanka), kab padtrymlivać kurs i finansavy rynak u narmalnym stanie, było istotnym. A paśla ŭłady pierajhrali situacyju.
«Jany sprabujuć pieranakiravać prablemy, jakija pačalisia ŭ finansavaj śfiery, u rečyšča realnaj ekanomiki. To bok pierakłaści ich značnuju častku na pradpryjemstvy i ludziej.
Tut bolš darečnaje pytańnie «Nakolki chopić hrošaj u ludziej?» — kaža Dźmitryj Kruk. — U hetaj novaj situacyi asnoŭnyja vykliki — skaračeńnie dachodaŭ, bolš hłyboki spad VUP. I hałoŭny čyńnik, na moj pohlad, čamu ŭłady schilajucca da takoha scenaru, tamu što tady prablemy mienš vidavočnyja. Ich adčuvańnie nie nastolki jarkaje, jak heta było b z rezkim abiasceńvańniem rubla, pavieličeńniem inflacyi».
Zapavolvańnie zarobkaŭ i źnižeńnie dabrabytu ŭžo pastupova adbyvajecca. Statystyka vydaje niehatyŭnyja tendencyi pa spažyvańni i inviestycyjnym popycie. Kazać pra ekanamičnuju katastrofu pakul nie vypadaje, ale rana ci pozna nazapašvańnie prablem pahražaje finansavymi kataklizmami. Palityčny składnik tolki paharšaje situacyju.
Fota Nadziei Bužan
«Kali — važnaje pytańnie, ale dakładnaha adkazu nichto nie ŭ stanie dać. Navat kali b usia karcina była adlustravana ŭ statystycy naležnym čynam, usio roŭna jość šerah čyńnikaŭ, jakija na situacyju ŭpłyvajuć. Dziaržava lubić restrukturyzavać, chavać daŭhi pa roznych kišeniach.
Tamu finansavyja stresy mohuć pierajści ŭ abvostranuju stadyju amal u luby momant. Heta pytańnie niekalkich miesiacaŭ ci navat tydniaŭ», — ličyć ekanamist.
