Nobieleŭskaja łaŭreatka z Polščy: Biełaruski zachaplajuć
Fota Nadziei Bužan
«Ja pamiataju čas, kali apazicyjanieram u kamunistyčnaĭ Polščy abiacali vyzvaleńnie z turmaŭ ŭ abmien na rašeńnie ab emihracyi», — piša Volha Takarčuk, polskaja piśmieńnica, łaŭreatka Nobieleŭskaj premii.
— Ja žyvu ŭ krainie, jakaja kaliści śpiecyjalizavałasia na vyhnańni. Tamu dziejańni biełaruskich dziaržaŭnych uład, jakija prymušajuć svaich niepakorlivych hramadzian i hramadzianak vyjazdžać za miažu, dla mianie nie niečakanaść. Ja pryznaju hetuju madel i jaje śpiecyfičny paradoks. Tut abiacańnie svabody — heta, pa sutnaści, źniavoleńnie. A znachodžańnie ŭ krainie, u jakoĭ ludziam pahražajuć pieraśledam, aryštam i pomstaĭ blizkim, stanovicca prykmietaĭ sapraŭdnaĭ svabody.
U majëĭ krainie, u mnohich krainach byłoha ŭschodniaha błoka, doŭhi čas hety hieraizm byŭ pierš za ŭsië ŭdziełam mužčyn. Prynamsi pra heta śviedčyć historyja, jakuju nam napisali.
Ale siëńnia svabodnaja Biełaruś — heta žančyna.
Alaksandr Łukašenka adnoĭčy skazaŭ: «Naša Kanstytucyja takaja, što mužčynie ciažka nieści ciažar ułady. Kali vy addaścio hety ciažar žančynie, to jana, biednaja, upadzie». U mianie drennyja naviny dla jaho i dobryja naviny dla ŭsiaho śvietu: hetaja biednaja žančyna nie ŭpadzie. Bolš za toje — jana budzie zmahacca za svabodu, za Biełaruś.
Ja zachaplajusia dziasiatkami tysiač žančyn, jakija abaraniajuć mužčyn ad napadaŭ AMAPa.
Ja dumaju pra biełaruskich žančyn-palitykaŭ, imiëny jakich siońnia viedaje ŭvieś śviet i jakija stali simvałam baraćby za demakratyju. Pra vykradzienuju Maryju Kaleśnikavu, jakaja parvała pašpart, kab nie dać siabie vyvieźci va Ukrainu. Pra Śviatłanu Cichanoŭskuju i Vieraniku Capkała, jakija byli vymušany emihravać. Pra Volhu Kavalkovu, jakuju hvałtam vyvieźli na miažu z Polščaj. Ale bolš za ŭsië ja dumaju pra Śviatłanu Aleksijevič, vydatnuju piśmieńnicu, łaŭreatku Nobieleŭskaj premii, apošniaha člena apazicyjnaj Kaardynacyjnaj Rady, jakaja zastałasia na svabodzie. Śviatłana, ja chacieła b, kab Vy viedali, što kali b heta było mahčyma, ja b stajała razam ź niezaležnymi žurnalistami pierad vašym domam i abaraniała Vas. Sa ścisnutymi ŭ kułaki rukami.
Volha Takarčuk, piśmieńnica, łaŭreatka Nobieleŭskaj premii pa litaratury
