Sprava Rachmańka

***

14 listapada pačalisia słuchańni pa spravie Viktara Rachmańka, byłoha načalnika Biełaruskaj čyhunki.Upieršyniu ŭ najnoŭšaj historyi sudziać “senatara”.

Z-za vysokaha statusu Viktara Rachmańka pieršaj instancyjaj dla jaho zrobicca adrazu Viarchoŭny Sud. Śledztva pa spravie viałosia amal 10 miesiacaŭ, materyjały spravy naličvajuć 39 tamoŭ.

Abvinavačvanamu inkryminujuć čatyry kradziažy na sumu bolš za miljon rubloŭ, dva epizody atrymańnia chabaru na sumu zvyš 19 młn., piać faktaŭ złoŭžyvańnia słužbovym stanoviščam, što naniesła Biełaruskaj čyhuncy straty, roŭnyja 242 młn. rubloŭ. Fihuruje navat niezakonnaje palavańnie ŭ 1999 h., kali Rachmańko, na dumku śledztva, zastreliŭ łasia i dzika. Jašče senatara vinavaciać u padłohu j padrobcy dakumentaŭ. Pa spravie Rachmańka prachodziać jašče 5 abvinavačvanych, u asnoŭnym supracoŭniki Biełaruskaj čyhunki.

Pamočnik mašynista Rachmańko

Viktar Rachmańko naradziŭsia ŭ 1953 h. u Navahradku. Žanaty, maje traich dziaciej. Skončyŭ Biełaruski instytut inžyneraŭ čyhunačnaha transpartu. Paśla armii pracavaŭ pamočnikam mašynista ciepłavoza Mienskaha lakamatyŭnaha depo. Nastupnymi słužbovymi prystupkami Rachmańka byli miescy dziažurnaha pa stancyi Baranavičy-Centralnyja, staršaha inžynera-hrafista, ciahnikovaha dyspetčara adździełu pieravozak Baranavickaha adździaleńnia BČ, hałoŭnaha inžynera, načalnika stancyi Baranavičy-Centralnyja. Znachodziačysia na hetaj pasadzie, Rachmańko pryjšoŭ u palityku — zrabiŭsia deputatam Baranavickaha harsavietu. U 1994 h. jaho pryznačyli načalnikam Baranavickaha adździaleńnia BČ. U 1996 h. Rachmańko zaniaŭ taksama senatarskaje kresła, a ŭ kastryčniku 1998 h. zrabiŭsia načalnikam Biełaruskaj čyhunki. Cikava, što niezadoŭha da ŭzbudžeńnia spravy suprać Rachmańka rasiejskaja hienprakuratura zacikaviłasia svaim ministram šlachoŭ znosinaŭ Mikałajem Aksionienkam. Medyi šmat kazali pra toje, što rasiejskaha j biełaruskaha čyhunačnikaŭ źviazvaje staroje siabroŭstva i što Aksionienka moh navat dapamahčy pryznačeńniu Rachmańka na pasadu kiraŭnika BČ. Sioleta ŭ studzieni Pucin źniaŭ Aksionienku.

Historyja spravy

21 listapada 2001 h. hieneralny prakuror uzbudziŭ kryminalnuju spravu suprać Rachmańka. 5 śniežnia 2001 h. jamu vystavili abvinavačańnie ŭ złoŭžyvańni słužbovymi paŭnamoctvami dy kradziažy majomaści ŭ asabliva vialikich pamierach. Hetkija ciažkija abvinavačańni byli ŭpieršyniu pradjaŭlenyja senataru. Adpaviedna artykułu 102 Kanstytucyi, nia treba było navat zhody parlamentu na zatrymańnie deputata. Na pasadzie Rachmańka, ź jakoha ŭziali padpisku pra niavyjezd, zamianiŭ Vasil Hapiejeŭ.

U siaredzinie śniežnia prakuratura dasłała aficyjny list u saviet respubliki. U im paviedamlałasia, što Viktar Rachmańko vykarystaŭ słužbovaje stanovišča ŭ kastryčniku 1999 h., kali pasialiŭ svajho syna Jurja ŭ numary “luks” hatelu “Ekspres” na Pryvakzalnaj płoščy ŭ Miensku. Usie vydatki za syna (kala 14 tysiačaŭ dalaraŭ), jaki na čyhuncy nie pracavaŭ, ale žyŭ u hateli amal dva hady, niesła čyhunka. Prakuratura śćviardžała, što Rachmańko zmoviŭsia sa słužbovymi asobami kałhasu “Šlach Lenina” Baranavickaha rajonu. Za košt kałhasu byŭ pakładzieny asfalt da lecišča Rachmańka, što kaštavała kałhasu amal 8 z pałovaju tysiačaŭ dalaraŭ. Staršynia kałhasu Ŭładzimier Arciankoŭ śćviardžaje, što prakładaŭ darohu nie da lecišča, a da vioski Michnaŭščyna.

Naša čyhunka

Biełaruskuju čyhunku stvarali jašče za carskaj Rasiejaj, kab źjadnać centar metrapolii z Zachodniaj Eŭropaj najkaraciejšym šlacham. Dniom jaje zasnavańnia ličycca 29 listapada 1871 h., kali pačała dziejničać čyhunačnaja linija Smalensk—Vorša—Miensk—Bieraście. Praŭda, pieršy ŭčastak čyhunki pabudavali ŭ 1851—62 h. jak častku mahistrali Sankt-Pieciarburh—Varšava.

Siońnia ekspluatacyjnaja praciahłaść Biełaruskaj čyhunki składaje 5,5 tys. kilametraŭ. U administracyjnym planie jana składajecca z 6 adździaleńniaŭ (unitarnych pradpryjemstvaŭ): Mienskaha, Baranavickaha, Bieraściejskaha, Homielskaha, Mahiloŭskaha dy Viciebskaha. Jany jadnajuć 384 bujnyja j małyja stancyi.

Na čyhuncy pracujuć bolš za 110 tys. čałaviek. Pa rejkach pieravoziać 90% hruzaŭ dy 60% pasažyraŭ. Za šeść miesiacaŭ hetaha hodu hruzazvarot skłaŭ 16473,7 młn. tona-kilametraŭ — heta na 11,3% bolš, čym letaś. A voś pasažyraŭ u pieršym paŭhodździ čyhunka mieła na 14,2% mieniej, čym letaś: pakaźnik pasažyrskich pieravozak skłaŭ 7186,3 młn. pasažyra-kilametraŭ. Za pieršuju pałovu 2002 h. čyhunka zarabiła 553,2 młrd. rubloŭ. Ź ich 485,4 młrd. (87,7%) — prybytki ad pieravozak, 67,2 młrd. rubloŭ (12,3%) — ad padsobna-dapamožnaj dziejnaści.

Chto navaryć na pieravozkach

Pieravozki pa Biełarusi — stratnaja sprava. Sioleta za pieršaje paŭhodździe straty skłali 88,5 młrd. rubloŭ. Najbolš zhubili na pryharadnych ciahnikach — prybytki pakryli tolki 35,8% vydatkaŭ. Niatanna abychodzicca j budaŭnictva hałoŭnaha korpusu novaha vakzału ŭ centry Miensku. Za pieršyja šeść miesiacaŭ na jaho patracili 2 młrd. 672 młn. rubloŭ (bolšuju častku sumy — miljard 780 młn. — spłaciła čyhunka).

Zarablaje čyhunka na mižnarodnych pieravozkach, u pieršuju čarhu na ŭschodnim napramku. Ale j tut nia ŭsio hładka. Ź lipienia na Biełaruskaj čyhuncy na ekspartna-impartnyja pieravozki hruzaŭ dziejničaje unutryrasiejski taryf. Heta aznačaje, što stvoranyja roŭnyja ŭmovy dla biełaruskich dy rasiejskich kampanijaŭ, paralelna sa źnižeńniem koštaŭ na hruzapieravozki pa čyhuncy. Hetkaje źnižeńnie vyhadnaje ŭ pieršuju čarhu rasiejskamu boku, jakomu budzie lahčej kankuravać ź inšymi, u tym liku biełaruskimi tavarami na našym rynku.

Markietynhavyja daśledavańni, praviedzienyja Biełaruskaj čyhunkaj, abiacajuć źnižeńnie koštu pieravozak, u asnoŭnym na terytoryi Rasiei (kali tavar viazuć ź Biełarusi tudy ci ŭ Biełaruś adtul). Na 50—60% źmienšacca košty transpartavańnia dla naftapraduktaŭ, cementu, bulby, soli techničnaj; na 40—50% dla vyrabaŭ i łomu čornych metałaŭ; na 30—40% dla ŭhnajeńniaŭ, kieramičnaj plitki; na 15—30% dla vuhalu, lesamateryjałaŭ, chlebnych dy ziernievych hruzaŭ; na 10—40% dla bolšaści astatnich hruzaŭ. Košt pieravozak pa terytoryi Biełarusi z Rasiei ci ŭ Rasieju źnizicca nia tak mocna: dla cukru, cehły, kieramičnaj plitki j žalezabetonnych vyrabaŭ na 10—40%, a dla astatnich hruzaŭ prykładna na 10—20%.

Na pieršy pohlad zdajecca, što biełarusy znachodziacca ŭ bolš vyhadnych umovach, ale ž hetyja ličby źnižak pieratvoracca ŭ realnyja hrošy tolki tady, kali biełaruski tavar sapraŭdy pajedzie ŭ Rasieju. Nasamreč apošnim časam biełaruski ekspart u krainy pa-za SND raście, a ŭ krainy SND, u tym liku ŭ Rasieju, padaje. Sioleta za siem miesiacaŭ admoŭnaje salda ŭ handli z Rasiejaj skłała 835 młn. dalaraŭ. Uvohule, finansavyja adnosiny Biełaruskaj čyhunki j rasiejskaha Ministerstva šlachoŭ znosin davoli zabłytanyja.

Pavodle mierkavańniaŭ ekspertaŭ, čyhunačnyja pieravozki — adna ź niešmatlikich sferaŭ, u jakoj Rasieja maje zapazyčanaść pierad Biełarusiaj. Nazyvajecca navat prykładnaja ličba toj zapazyčanaści — 10 młn. dalaraŭ. Ale kiraŭnictva BČ śćviardžaje, što ničoha hetaha niama, bo dziejničaje systema ŭzajemazalikaŭ. Udaskanalvali jaje mienavita Rachmańko j Aksionienka.

Aleś Kudrycki