«Jeŭrapiejskaja da mozhu kaściej». Niamiecki analityk ličyć, što Biełaruś u budučyni ŭstupić u ES
Jakab Valenštajn, kiraŭnik biełaruskaha ofisa Fondu Konrada Adenaŭera, napisaŭ artykuł, pryśviečany Biełarusi i jaje pierśpiektyvam ustupleńnia ŭ Jeŭrasajuz.
Śviatłana Cichanoŭskaja ŭ Jeŭraparłamiencie. Fota Ofisa Śviatłany Cichanoŭskaj
U svaim artykule Valenštajn piša, što, chacia na dadzieny momant heta hučyć utapična, ale ŭ doŭhaterminovaj pierśpiektyvie dałučeńnie krainy da Jeŭrasajuza było b u jeŭrapiejskich palityčnych intaresach, bo Biełaruś šmat u jakich sensach jeŭrapiejskaja kraina.
Krainy ES rychtujecca da nastupnych vybaraŭ u Jeŭraparłamient, jakija adbuducca ŭ červieni 2024 hoda, kontury palityčnaha łandšaftu Jeŭropy źmianiajucca, a narod Biełarusi apynuŭsia ŭ samym centry značnych hieapalityčnych zruchaŭ.
Dekłaracyja ab pierśpiektyvie siabroŭstva Biełarusi ŭ Jeŭrapiejskim Sajuzie, pryniataja demakratyčnymi siłami ŭ žniŭni 2023 hoda na kanfierencyi «Novaj Biełarusi», śviedčyć ab śmiełaj pieraaryjentacyi z arbity Rasii na jeŭrapiejskuju trajektoryju, piša niamiecki analityk.
Na dumku Jakaba Valenštajna, havorka nie tolki pra hieahrafiju. U histaryčnym i kulturnym płanie biełaruskaja nacyja taksama hłyboka jeŭrapiejskaja.
Rost Vialikaha Kniastva Litoŭskaha ŭ 14 stahodździ, u centry jakoha znachodziłasia Biełaruś, rola hetaj dziaržavy ŭ epochu Adradžeńnia i jaje navatarski kanstytucyjanalizm u 18 stahodździ padkreślivajuć unutranuju jeŭrapiejskuju identyčnaść Biełarusi.
Biedy XX stahodździa, vojny i tatalitaryzm, nanieśli hłybokija rany Biełarusi, adnak ustojlivaja jeŭrapiejskaja sutnaść nacyi zastałasia niekranutaj. Padzieńnie kamunizmu i nastupnyja sproby naładzić adnosiny z Zachadam prynieśli peŭnyja probliski svabody i nacyjanalnaha adradžeńnia, jakoje źmianiłasia aŭtarytarnym režymam i nieasavieckim kiravańniem prezidenta Łukašenki.
Niahledziačy na prarasiejskuju aryjentacyju režymu Łukašenki, u nastrojach biełaruskaha hramadstva nazirajecca prykmietny zruch.
U toj čas jak apytańni jašče ŭ 2018 hodzie pakazvali, što kala 60% biełarusaŭ vystupajuć za bolš ciesnyja suviazi z Rasijaj, pry kancy 2020 hoda hetaja ličba ŭpała nižej za 40% na fonie žorstkaha padaŭleńnia pratestaŭ paśla sfalsifikavanych prezidenckich vybaraŭ.
Taksama pakazalna, što absalutnaja bolšaść biełarusaŭ, maładziejšych za 45 hadoŭ, schilajucca da zachodnich demakratyčnych sistemaŭ i kaštoŭnaściaŭ: až da 60% ludziej da 30 hadoŭ prytrymlivajucca hetaha punktu hledžańnia.
Čytajcie taksama: Kansalidacyja bieź ściaha. Biełaruskaje hramadstva dobra trymajecca pierad rasijskaj prapahandaj — daśledavańni
Takim čynam, Dekłaracyja ab pierśpiektyvie siabroŭstva Biełarusi ŭ Jeŭrapiejskim sajuzie adlustroŭvaje pamknieńni nasielnictva, jakoje chacieła b adnavić suviazi ź Jeŭropaj.
Adnak stratehičnaja pieraaryjentacyja Biełarusi — nie prosty praces. Rasija pryviazała da siabie biełaruskuju ekanomiku.
Demakratyčnaja apazicyja Biełarusi pryznaje nieabchodnaść istotnych hieapalityčnych zruchaŭ jak pieradumovy členstva Biełarusi ŭ ES. Heta moža stacca jak u vyniku ŭnutranych kanfliktaŭ u Rasii ŭ vypadku, skažam, parazy ŭ vajnie, tak i demakratyčnych pieramien u samoj Biełarusi.
Sa svajho boku, ES musić harantavać, što Biełaruś nie zastaniecca sam-nasam z prablemami padčas pierachodnaha pieryjadu, i prademanstravać, što jon hatovy padtrymać jaje. Takaja padtrymka, u svaju čarhu, pašyryć prajeŭrapiejskija nastroi siarod biełarusaŭ.
Biełaruś ź jaje adukavanym nasielnictvam, z raźvitymi siektarami IT i elektroniki, z prychilnaściu da ŭstojlivaha raźvićcia moža ŭ budučyni stać kaštoŭnym partnioram ES.
Jaje patencyjnaje siabroŭstva moža navat natchnić demakratyčnyja ruchi ŭ susiedniaj Rasiei.
Zaraz ES staić pierad stratehičnym rašeńniem: ci moža jon prapanavać Biełarusi niejkuju cikavuju alternatyvu, kab jana dałučyłasia da jeŭrapiejskaj siamji. Dałučeńnie Biełarusi da jeŭrapiejskaj siamji praz dyjałoh i padtrymku jaje prademakratyčnych elemientaŭ źjaŭlajecca nieadkładnym pryjarytetam, jaki zakładvaje asnovu dla bolš ciesnych suviaziaŭ ź pierśpiektyvaj ustupleńnia Biełarusi ŭ ES.
Čytajcie taksama:
Jeŭropa nikoli nie budzie ŭ biaśpiecy, kali Biełaruś zastaniecca ŭ kipciurach Rasii — Cichanoŭskaja
