Pravakatar z Homiela sprabuje padmanuć niezaležnyja ŚMI. Časam atrymlivajecca
U epochu fejkaŭ byvaje składana adrazu vyznačyć, ci praŭdzivaja infarmacyja pierad taboj. Z takoj prablemaj sutykajucca i karystalniki sacsietak, i čytačy ŚMI.
Takaja ž dylema staić i pierad redaktarami miedyja: jak pierapraviarać infarmacyju, dasłanuju čytačom? Asabliva kali ŭ krainie adbyvajucca padziei, u realnaść jakich jašče hod tamu nie pavieryŭ by nikoli ŭ žyćci — a ciapier heta stała budzionnaściu. Atrymać kamientar ad siłavikoŭ pa haračaj temie składana, amal niemahčyma. Dy i niama harantyi, što ich adkaz budzie dakładnym.
U takoj situacyi prezumpcyjaj davieru mohuć karystacca machlary i pravakatary — što časam i robiać. Apošnim časam biełaruskija ŚMI sutyknulisia z atakaj z boku homielskaha dalnabojščyka Jaŭhiena Katlarova, jaki čaściakom dziejničaje pad psieŭdanimam «Jevhienij Kakoj-ta».
U apublikavanaj na Jutubie razmovie z karespandentkaj «Biełsata» Katlaroŭ tłumačyć, čamu zajmajecca svaimi pravakacyjami. Maŭlaŭ, niekali pra jaho samoha napisali niapraŭdu. Inšaja matyvacyja — jaho aburaje, što niezaležnyja ŚMI dziejničajuć nieprafiesijna i nie praviarajuć infarmacyju.
Fota z akaŭnta «Jevhienij Kakoj-ta» ŭ fejsbuku
«Naša Niva» pryvodzić prykłady jaho ŭkidaŭ u infarmacyjnuju prastoru.
U Kurapatach zatrymali aktyvista?
U studzieni 2019 hodzie «aktyvist Mikita Kancavy» napisaŭ u fejsbuku, što jaho zatrymali ŭ navahodniuju noč na varcie ŭ Kurapatach. Maŭlaŭ, jon pravioŭ noč u milicyi, a paśla atrymaŭ štraf.
Z «Kancavym» źviazałasia redaktarka ahienctva BiełaPAN, vysłuchała jaho viersiju, ale nie stała praviarać infarmacyju pra zatrymańnie ŭ baraŭlanskaj milicyi — bo adkaz na takoje pytańnie zvyčajna nie dajuć.
U vyniku akazałasia, što nijakaha «Mikity Kancavoha» nie isnuje, jak nie było i jaho zatrymańnia.
Źbity Cichanoŭski trapiŭ u balnicu?
U mai 2020 hoda paśla zatrymańnia Siarhieja Cichanoŭskaha ŭ internecie stała raspaŭsiudžvacca infarmacyja pra toje, što błohier byŭ źbity i trapiŭ u balnicu. Krynica navat nazvała numar pałaty, u jakoj lažyć Cichanoŭski, — 307 ci 308. U jakaści dokazu raspaŭsiudžvaŭsia aŭdyjazapis.
Paplečniki Cichanoŭskaha pryjšli ŭ balnicu i patrabavali ad hałoŭnaha doktara pakazać im błohiera. Toj nastojvaŭ, što takoha pacyjenta niama.
U vyniku vyśvietliłasia, što aŭdyjazapis byŭ zrobleny jašče paŭhoda tamu. A raskidvaŭ jaho pa čatach mienavita «Jevhienij Kakoj-ta».
Alisu Sielaźniovu prymušajuć addać podpis za Łukašenku?
U mai 2020 hoda pa sacsietkach hulaŭ «zahad» ab uklučeńni nastaŭnikaŭ u inicyjatyŭnuju hrupu Alaksandra Łukašenki.
«Naša Niva» pisała pra hetu historyju. Jaje admietnaść u tym, što jana šmatuzroŭnievaja, — pravakatar nie tolki «paćviardžaŭ» infarmacyju sam, ale i padhavaryŭ hamialčanku Maryju Siemiancovu. Jana hrała rolu «nastaŭnicy ruskaj movy Alisy Sielaźniovaj».
Raskazvajučy pra situacyju karespandentu «Našaj Nivy», pravakatar zhadvaŭ niejkaha Juryja Viektara — «adzinaha nastaŭnika, jaki admaŭlaŭsia padpisvacca za Łukašenku». Ad hetaha imieni ciapier rassyłajucca mnohija fejki.
Historyja nie paćvierdziłasia, ale cikava, što ŭ historyju paśla ŭlez aŭtar «Sovietskoj Biełoruśsii» Juryj Cierach. Jon samy aktyŭny papularyzatar fejkaŭ «Jevhienija Kakoj-ta». Cierach staŭ dakazvać, što žurnalist «Našaj Nivy» «šantažavaŭ» «Sielaźniovu» i «pahražaŭ pieraśledam».
Žychar Novaj Baravoj atrymaŭ 20 bazavych za dyvanok?
U siaredzinie listapada išło supraćstajańnie vakoł Novaj Baravoj, dzie była adklučanaje aciapleńnie. «Žychar Novaj Baravoj» paviedamiŭ partału «Anłajnier» pra abłavu ŭ pratesnym padjeździe. Kazaŭ, što jaho samoha aštrafavali na 20 bazavych vieličyniaŭ za dyvanok pad dźviaryma — maŭlaŭ, u vypadku pažaru ab jaho možna spatyknucca i ŭpaści.
Inšaha susieda nibyta pakarali štraf za dziciačy viełasipied u tambury, jašče adnaho — za dziciačyja kalaski. «A zaraz paviazuć u RUUS za niepadparadkavańnie supracoŭnikam milicyi», — paviedamiŭ mužčyna.
Žurnalist pavieryŭ jaho słovam — ničoha niezvyčajnaha, kali za niekalki dzion da taho siłaviki chadzili pa padjezdam płoščy Pieramien i ŭskryvali dźviery ŭ kvaterach.
Mužčyna pradstaviŭsia Jaŭhienam Katlarovym, stvaralnikam «Mikity Kancavoha», jaki zmahajecca z fejkavymi navinami.
Śviedka ŭ aŭtazaku
Kali ŭ internecie źjaviłasia videa z kamier siłavikoŭ, mnohija ŚMI stali šukać śviedkaŭ padziej — ludziej, jakija byli ŭ tym samym aŭtazaku, dzie źbivali ludziej.
«Hamialčuk Juryj» zajaviŭ partału Tut.by, što byŭ niepasrednym udzielnikam padziej. Jaho raspovied byŭ padobnym da praŭdy — pra toje, što atrymaŭ bałončykam u tvar, pra ludziej, paznačanych farbaj, pra toje, što milicyjaniery šukali zdymki na jaho telefonie.
«Nam daviałosia ŭnieści źmieny ŭ publikacyju. Vyśvietliłasia, što adzin z našych surazmoŭcaŭ naŭmysna ŭvioŭ u zman karespandenta Tut.by. Jon raspavioŭ, što taksama znachodziŭsia ŭ aŭtazaku, ź jakoha źniali videa. Na samaj spravie, jaho tam nie było. Tamu historyju, raskazanuju ad imia Juryja, my vydalili», — paśla napisaŭ Tut.by.
Stralali ź dziciačaha pistaleta?
Ranicaj 29 listapada toj ža «Jevhienij Kakoj-ta» dasłaŭ paviedamleńnie ŭ telehram-kanał «Biełsata»: «Na Puškinskaj pačalisia zatrymańni. Kala Makdonaldsa staić kampanija vajskoŭcaŭ i stralaje ŭ ludziej z płastmasavaha dziciačaha pistaleta pałačkami z prysoskami. Celacca ŭ tvar». Maderatar udakładniŭ, jak heta možna paćvierdzić? «Celimsia, kab sfotkać niezaŭvažna. Jany zusim pobač. Adnaho zatrymali», — adkazaŭ pravakatar.
Prymianiali ručnyja vadamioty?
Uviečary taho ž dnia paviedamleńnie prylacieła i ŭ redakcyju «Našaj Nivy»: «Dobry dzień! Na vulicy Skryhanava siłaviki prymianili partatyŭnyja ručnyja vadamioty!» Jak i ŭ situacyi ź pistaletam z prysoskami, čytač abiacaŭ voś-voś skinuć fotazdymki. «Šukajem vaj-faj», — infarmavaŭ jon. A paśla dasłaŭ niejki zdymak z razhonu pratestaŭ za miažoj, na jakim vyjaŭleny čałaviek, jaki adlataje ad strumienia vadamiota.
Akaŭnt pravakatara byŭ schavany, ale my identyfikavali jaho — voś jak vyhladaje hety čałaviek.
U niekatoryja ŚMI pravakatar paviedamlaŭ pra zatrymańnie kaleh: «Tut vašaha karespandenta paviazali. Prasiŭ vam pieradać infarmacyju». Dadatkovy čas hublaŭsia na pošuki, paśla akazvałasia, što heta fejk.
