Honar za chiby — nacyjanalnaja rysa biełarusaŭ?
Piša Usievaład Ścieburaka.
Siarod admietnych nacyjanalnych rysaŭ biełarusaŭ jość adna, jakuju pilnyja daśledčyki ćmianaje narodnaje dušy dahetul čamuści nie ŭnieśli ŭ rejestar i nie apisali jak śled — u pracoŭnym varyjancie nazaviem jaje «honaram za chiby». Ździŭlenyja? A daremna.
Heta toje, što vy nazirajecie paŭsiadzionna, ale prosta nia viedali, jak abahulniena najmienavać. Pabytova — heta kali centnerovaja ciotka napinaje na svaje cykłapičnyja składki S-kavy topik; kali hora-dyzajnier robić na svaim leciščy lebiadzioŭ z parezanych humovych kołaŭ i božych karovak z budaŭničych kasak; kali miestačkovy strytrejsier biaźlitasna ciuninhuje kutasami sałon BMW, pa jakoj płača «ŭtorčermiet»; kali kartavy pniecca ŭ dyktary, a kosnajazyki ŭ lektary.
Zrazumieła, što ŭ hłybini hetych źjavaŭ daśviedčany psycholah-kulturolah-filozaf znojdzie i niedachop adukacy, i brak mastackaha hustu — usio heta tak, ale nas, u aspekcie rysaŭ mientalitetu, cikavaić inšaje. Usie hetyja momanty abjadnoŭvaje absalutna nielahičnaja vynikovaja reakcyja nośbitaŭ — Honar! Nie žadańnie vypravić, udaskanalić, padvučyć i padlačyć, a mienavita asałoda i zadavalnieńnie. Jak siaredniaviečnyja kaleki la bramy bažnicy tyckali ŭ tvar svaje kulci i jazvy, hetak i ŭ nas – nośbity ŭsialakich chibaŭ prosta kajfujuć ad demanstracyi ich biełamu śvietu!
Ź dziacinstva baćki-niazdary piestujuć hetkich ža dzietak: «Vučyśsia na trajaki? Dva na dva nia množyš, čytaješ pa składach? — I ja takaja była — ale vo, ščaśliva žyvu!»
Z pabytovaha hety «honar» vychodzić na šyroki prastor hramadskaha žyćcia, palityki, kultury. Adnym z kłasičnych prykładaŭ jość fenomien z trasiankaju. Usim viadomy jaho linhvistyčny bok, ale mała chto zadumvaŭsia nad tym, čamu taki «jazyk» hetki tryvały i žyvučy? Adkaz tut ža. Mienavita «honar za chiby» žyvić trasianku i dadaje novych i novych adeptaŭ. Nia viedaješ ruskaj, zabyŭsia na biełaruskuju? Ničoha! Nie rabi ničoha! Nie vučy ni adnu, ni druhuju movu daskanała — łupi jak možaš! «Niachaj viedajuć našych! My vašych univiersicietaŭ ni kančali! Havarym, kak umieim!»
Mienavita na prykładzie hetaha «cudu» možna dobra pabačyć, što mnohija z našych suajčyńnikaŭ zamiest taho kab saromiecca i vypraŭlać, hanaracca i macujuć svaje chiby. I nia treba śpisvać heta na «ciemnatu» masaŭ narodnych, maŭlaŭ tubylcy — «dzieci hor». Usio ŭ ich z hetym u paradku — 100-baksavuju kupiuru adroźniać ad šklanych pacierkaŭ i vyhody svajoj nie ŭpuściać. Prosta pazycyja takaja, rysa nacyjanalnaja — ćviorda stajać na pazicyi «A mnie — i tak dobra!»
Pieralik prykładaŭ «itakdabrazmu» zmoža praciahnuć kožny. Mała jakaja sfera našaha žyćcia pazbaŭlenaja prajavaŭ vyčvarenskaha honaru za toje, čaho, u pryncypie, saromiecca treba.
