Знайсці
30.09.2020 / 22:3810РусŁacБел

Ці можа суд у Гаазе пакараць беларускія ўлады за гвалт да грамадзян?

Пра Беларусь і тры гаагскія суды піша Андрэй Елісееў.

Фота Надзеі Бужан

Ужо каторы тыдзень блукае ініцыятыва наконт звароту ў Міжнародны крымінальны суд (МКС) наконт злачынстваў супраць чалавечнасці ў Беларусі. Часам МКС блытаюць ці змешваюць разам з іншымі гаагскімі судамі, адзначае аналітык.

Ён апісаў сітуацыю па трох гаагскіх судах — ​​ці могуць яны мець дачыненне да Беларусі.

1. Міжнародны суд ААН. Ён займаецца спрэчкамі і рознагалоссямі паміж дзяржавамі. Скажам, Масква пачне на падставе тапаграфічнай карты Расійскай імперыі 1866 года, якую падарыў некалькі тыдняў таму расійскі пасол Лукашэнку, выстаўляць тэрытарыяльныя прэтэнзіі да Беларусі. Тады Генеральная асамблея ААН запытае Міжнародны суд ААН даць кансультатыўнае заключэнне па такіх прэтэнзіях. Пакуль жа да нашай сітуацыі Міжнародны суд ААН дачынення не мае.

2. Міжнародны трыбунал па былой Югаславіі, дзе судзілі Мілошавіча. Таксама размяшчаўся ў Гаазе з 1993 па 2017 гады. Ён, у адрозненне ад Міжнароднага суда ААН, не з'яўляўся пастаянным, а быў часовым міжнародным судовым органам. Быў створаны па рашэнні Савета бяспекі ААН. Чыста тэарэтычна ініцыятыва аб стварэнні падобнага часовага трыбунала па злачынствах супраць чалавечнасці ў Беларусі ад некаторых чальцоў Савета бяспекі ААН можа пазней паступіць, у тым ліку на падставе дакладу ў рамках Маскоўскага механізму АБСЕ, што нядаўна стартаваў. Аднак на практыцы яго стварэнне будзе нерэальна, таму што Расія і Кітай як пастаянныя члены Савета бяспекі такую ​​ініцыятыву заблакуюць.

3. Міжнародны крымінальны суд. У яго кампетэнцыю ўваходзіць пераслед асоб, якія ўчынілі самыя сур'ёзныя злачынствы (генацыд, ваенная агрэсія, злачынствы супраць чалавечнасці, ваенныя злачынствы), у тым ліку дзеючых чыноўнікаў і кіраўнікоў дзяржаў. Аднак Беларусь не падпісала і не ратыфікавала Рымскі статут, таму юрысдыкцыі над такімі злачынствамі, зробленымі на тэрыторыі Беларусі, і над беларускімі грамадзянамі, ён не мае. Тым не менш, ёсць дзве прававыя шчыліны, як юрысдыкцыя МКС можа быць здзейснена. Альбо рашэннем Савета бяспекі ААН (яго Расія і Кітай заблакуюць), або прыняццем законным прадстаўнічым дзяржорганам адмысловай заявы аб прызнанні юрысдыкцыі МКС па падзеях, што прайшлі раней, нават калі Рымскі статут не быў ратыфікаваны. Тэарэтычна ў будучыні магчымы падобны ход з боку новага прэзідэнта альбо дэмакратычна абранага парламента Беларусі.

Адпаведна, адзіным тэарэтычна і практычна магчымым варыянтам задзейнічання МКС з'яўляецца толькі адмысловы зварот з боку новых, дэмакратычна абраных беларускіх уладаў.

Клас
Панылы сорам
Ха-ха
Ого
Сумна
Абуральна
Каб пакінуць каментар, калі ласка, актывуйце JavaScript у наладах свайго браўзера
Каб скарыстацца календаром, калі ласка, актывуйце JavaScript у наладах свайго браўзера